ANOIΞΕ ΚΑΙ ΠΑΛΙ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟ Η ΕΚΘΕΣΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΕΝΑ ΟΡΥΚΤΟ, ΕΝΑ ΠΕΤΡΩΜΑ ΚΑΙ ΕΝΑ ΑΠΟΛΙΘΩΜΑ

Την 1η Απριλίου ανοίξε και πάλι για το κοινό η έκθεση Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας. Με αυτή την ευκαιρία ας γνωρίσουμε 3 εκθέματα που η αλήθεια είναι πως δεν εντυπωσιάζουν τον θεατή με την πρώτη ματιά, αλλά κρύβουν κάποια «μυστικά».

Ένα ορυκτό

Ο Μαγνησίτης (MgCO3) ανήκει στην κατηγορία των ανθρακικών ορυκτών και είναι επίσης γνωστός ως «λευκόλιθος», ονομασία που παραπέμπει στο χρώμα του. Συνήθως απαντάται σε κρυπτοκρυσταλλικές έως άμορφες μάζες. Ο Μαγνησίτης έχει πλήθος βιομηχανικών και άλλων εφαρμογών. Ο ακατέργαστος χρησιμοποιείται ως πρώτη ύλη για το μεταλλικό μαγνήσιο, για παρασκευή λιπασμάτων και συμπληρωμάτων ζωοτροφών. Ως πληρωτικό υλικό, χρησιμοποιείται για την παρασκευή χαρτιού, χρωμάτων, πλαστικών, υαλουργικών και κεραμικών προϊόντων, λειαντικών και εκρηκτικών.

Από πύρωσή του προκύπτει η καυστική και η δίπυρη μαγνησία που έχουν εφαρμογές ως πυρίμαχα υλικά, αλλά και αλλού. Στην Ελλάδα υπάρχουν εκμετάλλευση κοιτάσματα λευκολίθου στη Χαλκιδική και στο Μαντούδι Ευβοίας. Στις δύο αυτές περιοχές έχουν αναπτυχθεί σημαντικά κέντρα εξόρυξης και κατεργασίας από την δεκαετία 1970.

Ένα πέτρωμα

Η Κίσσηρις ή Ελαφρόπετρα είναι ηφαιστειακό πέτρωμα και το όνομά της το πήρε από την σπογγώδη (κισσηρώδη) υφή. Οι μεγάλες οπές που έχει, δημιουργούνται από αέρια που είχε το όξινο μάγμα. Αυτά απελευθερώνονται απότομα όταν το μάγμα φθάνει στην επιφάνεια της Γης. Όταν ψύχεται και στερεοποιείται δημιουργούνται φυσαλίδες. Με τον καιρό οι φυσαλίδες σπάνε, τα αέρια διαφεύγουν και το πέτρωμα γεμίζει τρύπες. Επιπλέει στο νερό καθώς είναι πολύ ελαφριά. Στην Ελλάδα εξορύσσεται στο νησί Γυαλί της Νισύρου. Σε μεγάλες ποσότητες απαντάται επίσης στη Μήλο και στην Κω.

H ελαφρόπετρα χρησιμοποιείται στην οικοδομική βιομηχανία για παραγωγή ελαφροβαρούς τσιμέντου, κονιαμάτων, στόκου. Ως ηχομονωτικό – θερμομονωτικό υλικό, στα σιδηροδρομικά σκύρα, στην κατασκευή αντιολισθητικών επιστρώσεων δρόμων και ως διακοσμητικός δομικός λίθος. Στα τεχνικά έργα, στις υδροπονικές καλλιέργειες, στην παρασκευή ήπιων αποξεστικών, ως λειαντικό και στιλβωτικό υλικό και ως υλικό αμμοβολής στις οθόνες τηλεόρασης. Ως έκδοχο σε καλλυντικά και φαρμακευτικά προϊόντα.

Ένα απολίθωμα

Οι Βελεμνίτες ήταν θαλάσσια ζώα, Κεφαλόποδα – Μαλάκια, που έζησαν κατά τον Μεσοζωικό αιώνα (~230 – 66 εκατ. χρόνια). Η μορφή τους πλησίαζε τις σημερινές σουπιές και τα καλαμάρια. Εσωτερικά διέθεταν ένα όστρακο συνήθως κυλινδρικού σχήματος, το οποίο απολιθώνεται. Από ένα τμήμα του οστράκου αυτού που καλείται έμβολο, και αποτελείται από παχύ μη ανακρυσταλλωμένο ασβεστίτη, οι επιστήμονες μπορούν να υπολογίσουν (μετρώντας τα ισότοπα οξυγόνου) τις θερμοκρασίες του θαλάσσιου νερού κατά το παρελθόν (Ιουρασικό, Κρητιδικό), την περίοδο δηλαδή που έζησε ο συγκεκριμένος οργανισμός. Οι Βελεμνίτες ήταν από τους πρώτους οργανισμούς που χρησιμοποιήθηκαν για τον υπολογισμό παλαιοθερμοκρασιών, καθώς τα όστρακά τους θεωρούνται ανθεκτικά σε χημικές αλλαγές κατά την διαγένεση (δηλαδή την μετατροπή των χαλαρών ιζημάτων σε πετρώματα). Η κατανόηση των διακυμάνσεων των θερμοκρασιών και των κλιματικών μεταβολών του παρελθόντος είναι πολύτιμη, καθώς βοηθά στην αξιολόγηση των επικείμενων μεταβολών αλλά και αυτών που βιώνουμε σήμερα.

Πηγές Κειμένων:

www.orykta.gr

Περί Λίθων – Ε. Δήμου Χωνιανάκη

Παλαιοντολογία (Μέρος Β’) – Ε. Γεωργιάδου Δικαιούλια, Ν. Συμεωνίδης, Γ. Θεοδώρου

Newsletter

Συμπληρώνοντας το email σας συμφωνείτε να λαμβάνετε ενημερώσεις από την ιστοσελίδας μας.

Διαβάστε την Πολιτική Απορρήτου.