ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ ΣΤΟ ΕΡΓΟ «ΨΗΦΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ”
Στην Ψηφιοποίηση μεγάλου μέρους των Ελληνικών Συλλογών Φυσικής Ιστορίας, που διαθέτουν Πανεπιστήμια και άλλοι Επιστημονικοί Φορείς της χώρας και στη διαμόρφωση μίας Βάσης Δεδομένων στα πρότυπα της Eυρωπαϊκής Eρευνητικής Yποδομής Distributed System of Scientific Collections (DiSSCo), προχωρά η χώρα μας μέσα από μια συνεργασία 8 διαφορετικών φορέων από όλη την Ελλάδα που έχουν στην κατοχή τους Συλλογές Φυσικής Ιστορίας:
1. το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης του Πανεπιστημίου Κρήτης,
2. το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης,
3. το Πανεπιστήμιο Πατρών,
4. το Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών,
5. το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας,
6. το Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων,
7. το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου και
8. το Πανεπιστήμιο Αιγαίου με συντονιστή το Πανεπιστήμιο Κρήτης.
Το Έργο, συνολικού προϋπολογισμού ~5,7 εκατομμυρίων ευρώ που χρηματοδοτείται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας μέσω του “Ελλάδα 2.0 – Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας” (Next Generation EU ), αποτελεί ένα έργο με σημασία, καθώς οι ελληνικές Συλλογές Φυσικής Ιστορίας, εκτός από μέρος της εθνικής πολιτιστικής κληρονομιάς, αποτελούν ανεκτίμητη εθνική υποδομή για τη μελέτη και εκτίμηση της βιοποικιλότητας και τη συσχέτισή της με τις περιβαλλοντικές αλλαγές στην πάροδο των χρόνων, ενώ παράλληλα συνιστούν και το βασικό εφόδιο για να ανταποκριθεί η χώρα στις υποχρεώσεις της, που απορρέουν από διεθνείς συμφωνίες, όπως:
1. η Σύμβαση για τη Βιολογική Ποικιλότητα (Convention for Biological Diversity, CBD),
2. η Σύμβαση για τον Έλεγχο του Εμπορίου Άγριας Ζωής (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna & Flora, CITES) και
3. το Πρωτόκολλο της Ναγκόγια (The Nagoya Protocol on Access and Benefit – sharing).
Το έργο αποτέλεσε και αποτελεί βασική επιδίωξη του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ), που λειτουργεί με γνώμονα την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και τη βιώσιμη ανάπτυξη στην Ελλάδα. Ο ΟΦΥΠΕΚΑ αναγνωρίζοντας την έλλειψη ομοιογένειας και την ανάγκη διασύνδεσης των Ελληνικών Συλλογών Φυσικής Ιστορίας στα πρότυπα της Ευρωπαϊκής Ερευνητικής Υποδομής (Distributed System of Scientific Collections, DiSSCo), συνέβαλε καθοριστικά στην ενσωμάτωση του Έργου στη Δράση «Η προστασία της βιοποικιλότητας ως κινητήριος μοχλός βιώσιμης ανάπτυξης» του Πυλώνα «Πράσινη Μετάβαση» του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αναδεικνύοντας από την πρώτη στιγμή τη σημασία του έργου για το μέλλον του τόπου μας.
Με την ολοκλήρωσή του, οι Ψηφιοποιημένες Συλλογές Φυσικής Ιστορίας των παραπάνω Φορέων θα καταστούν διαθέσιμες σε διάφορες κατηγορίες χρηστών και θα αποτελέσουν τη βάση για την παροχή των γνώσεων που απαιτούνται για την αντιμετώπιση κρίσιμων θεμάτων που αντιμετωπίζει το περιβάλλον και η κοινωνία μας, όπως:
α) η τεκμηρίωση της βιολογικής και γεωλογικής ποικιλότητας σε μια άνευ προηγουμένου εποχή περιβαλλοντικής κρίσης,
β) η κατανόηση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και άλλων περιβαλλοντικών απειλών,
γ) ο προσδιορισμός της επίδρασης των εισβλητικών ειδών στα οικοσυστήματα,
δ) η παρακολούθηση των αλλαγών στους περιβαλλοντικούς πόρους, συμβάλλοντας στη προσαρμογή της χώρας στην νέα εποχή και τις νέες τεχνολογικές προκλήσεις.
Το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας (ΜΓΦΙ), το οποίο αναγνωρίζεται ως «Εθνικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας» με το ν. 5106/2024 (Α’ 63) συμμετέχει στο Έργο με τη Ψηφιοποίηση περισσοτέρων των 200.000 δειγμάτων από τις Συλλογές του. Από την ίδρυσή του, το Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, είχε και εξακολουθεί να έχει ως κύριο σκοπό του, την έρευνα για τη συλλογή, την καταγραφή και μελέτη του φυσικού πλούτου της χώρας.
Το έργο χρηματοδοτείται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας μέσω του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας στη Δράση «Η προστασία της βιοποικιλότητας ως κινητήριος μοχλός βιώσιμης ανάπτυξης».
Οι Συλλογές του ΜΓΦΙ αποτελούνται από:
1. Βοτανική Συλλογή: Ξεκίνησε το 1964 και περιλαμβάνει πάνω από 100.000 δείγματα τα οποία αντιπροσωπεύουν το σύνολο σχεδόν της ελληνικής χλωρίδας. Διακρίνεται για τις υψηλές προδιαγραφές οργάνωσης και συντήρησής της. Περιλαμβάνει γύρω στα 120 δείγματα τύπους (δείγματα με τα οποία έγινε η περιγραφή νέων ειδών για την επιστήμη). Είναι από τις μεγαλύτερες και σημαντικότερες παγκοσμίως συλλογές για την ελληνική χλωρίδα. Η συλλογή αποτελεί τη βάση πολυάριθμων εργασιών και επιστημονικών δημοσιεύσεων.
2. Εντομολογική Συλλογή: Ξεκίνησε το 1971 και περιλαμβάνει πάνω από 40.000 δείγματα κυρίως Λεπιδόπτερα, Κολεόπτερα, Υμενόπτερα, Δίπτερα και Ημίπτερα. Τα περισσότερα προέρχονται από την Ελλάδα, ενώ υπάρχουν αντιπρόσωποι και από την Αφρική, την Ασία και την Αμερική. Τα στοιχεία της συλλογής έχουν καταγραφεί σε ηλεκτρονική μορφή. Ο αριθμός παράτυπων δειγμάτων (δειγμάτων που καθορίζουν ένα νέο είδος) είναι 17.
3. Συλλογή Υδρόβιων Ασπόνδυλων: Ξεκίνησε το 1972 και περιλαμβάνει πάνω από 120.000 δείγματα ασπόνδυλων (θαλάσσια, γλυκού νερού και χερσαία). Αποτελείται κυρίως από μαλάκια, εχινόδερμα, καρκινοειδή, κοράλλια και σπόγγους από την Ελλάδα αλλά και όλο τον κόσμο. Περίπου 20.000 δείγματα έχουν καταχωρηθεί σε ηλεκτρονική βάση.
4. Γεωλογική – Παλαιοντολογική Συλλογή: Ξεκίνησε το 1972 και περιλαμβάνει 10.000 δείγματα από ορυκτά, πετρώματα και απολιθώματα. Ξεχωρίζουν τα ορυκτά του Λαυρίου, τα σπάνια απολιθώματα Ιχθυοσαύρων, Στενεόσαυρου, οι Αμμωνίτες και τα απολιθώματα του Πικερμίου και της Σάμου.
5. Συλλογή Σπονδυλοζώων (Ερπετολογική-Ορνιθολογική-Θηλαστικών): Ξεκίνησε το 1980 και περιλαμβάνει συνολικά γύρω στα 4.000 δείγματα. Η Ερπετολογική συλλογή αποτελείται από δείγματα αμφιβίων και ερπετών, κυρίως του Ελλαδικού χώρου, περιλαμβάνει δείγματα απ’ όλες τις ομάδες ερπετών: κροκόδειλους, χελώνες, σαύρες και φίδια απ’ όλο τον κόσμο. Η Ορνιθολογική συλλογή αποτελείται από δείγματα ταριχευμένων πουλιών, τα περισσότερα από τον Ελληνικό χώρο ενώ υπάρχει και συλλογή αφρικανικών πουλιών. Η Συλλογή θηλαστικών περιλαμβάνει δείγματα, κυρίως της Ελλάδας και της Αφρικής.
Οι Eπιστημονικές Συλλογές του Μουσείου Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας, που αποτελούν πηγή σπάνιων δειγμάτων, αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια επιστημονικών ερευνών, χρησιμοποιούνται για επιστημονικές μελέτες (προσδιορισμό ειδών, μελέτη της βιοποικιλότητας, της κλιματικής αλλαγής, κ.ά.) και αποτελούν Tράπεζα Δεδομένων για μελλοντικές μελέτες και τη γέφυρα που ενώνει την επιστημονική γνώση με το ευρύ κοινό.
Mεγάλη φωτό: Τμήμα της ορυκτολογικής και παλαιοντολογικής συλλογής του ΜΓΦΙ
1. Χερσαία γαστερόποδα από τη Συλλογή του Πολυχρόνη Γ. Μοάτσου»
Φωτό: Α. Καραΐσκου
2. Δείγματα φυτών από τη βοτανική συλλογή του ΜΓΦΙ
3. Σκίουρος της Συλλογής Χ. Κοτίνη
4. Ψηφιοποίηση λεπιδοπτέρου (Φωτ. Κ. Αναγνωστέλλης)
Newsletter
Συμπληρώνοντας το email σας συμφωνείτε να λαμβάνετε ενημερώσεις από την ιστοσελίδας μας.
Διαβάστε την Πολιτική Απορρήτου.